On yıl önce, çoğu sivil olan yüzlerce insan, o zamanlar görevden alınan İslamcı cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’ye destek operasyonlarında öldürüldü. 14 Ağustos’ta Mursi yandaşlarına yönelik müdahale Mısır’daki en kanlı olaylardan biri olurken, ülke tarihinde kara bir sayfa olarak yerini aldı. Kahire’deki BBC Arapça Servisi’nden Sally Nabil, o günün anılarının hala taze olduğunu bildirdi.
“Keşke bugün hayatta olmasaydım.”
Başkentin doğusundaki Rabiatu’l Adeviyya Meydanı’nda yaklaşık 50 gün süren barikatta bulunan Amr’ın sözleri bunlar.
Amr, “inşaat makinelerinin çadırları yıktığını, önlerindeki her şeyi süpürdüğünü” gördüğünde henüz 20 yaşındaydı.
“O gün Mısır’da insanlık katledildi” diyor.
Rabia’dan birkaç ay sonra Amr, kamu malına zarar verme ve diğer suçlamalardan tutuklandı. Yaklaşık beş yıl hapis yattı. Daha sonra Mısır’dan kaçarak İngiltere’ye yerleşti.
Ülkesinin generallerin eline geçmesinden korktuğu için barikata katıldığını söylüyor.
Rabia’daki şiddetli müdahalenin yanı sıra, Nahda Meydanı’ndaki diğer müdahale Mısır’ın yakın tarihinde görülmemiş bir trajedi değil; Aynı zamanda Arap dünyasının en kalabalık ülkesinin geleceğini şekillendiren olaylar yaşandı.
Mursi, Müslüman Kardeşler kümesinin önde gelen isimlerinden biriydi. 2012’deki seçimle birlikte demokratik bir süreçle Cumhurbaşkanlığı sarayına ulaşan ilk sivil oldu. Taraftarları için inanılmaz bir zaferdi.
Ancak bir yıl sonra, Mursi karşıtı protestocular ülke liderinin istifasını talep ederek sokaklara döküldü.
Mursi, İslamcı politikalara sahip olmakla suçlandı. Protestocular, Mursi’nin tüm Mısır halkının başı olmadığını açıkça ortaya koydu. Son 70 yıldır baskın bir siyasi figür olan ordu da izliyordu.
Protestoların ardından Savunma Bakanı Abdülfettah es-Sisi, Mursi’yi görevden aldı. Böylece sivil yönetim kısa ömürlü oldu. Bir yıl sonra Sisi lider olarak seçildi. O zamandan beri bu görevi sürdürmektedir.
‘Her yerde cesetler vardı’
Mısırlı yetkililer, Müslüman Kardeşler’i defalarca “yasadışı” olarak adlandırdıkları eylemlere son vermeye davet ettiklerini, ancak örgütün bunu görmezden geldiğini savundu.
Devletin anlayışına göre Rabiatü’l Adeviyya Meydanı’nda yaşananlar bir isyandı ve bu durumla baş edilmesi gerekiyordu.
Amr gerçek mühimmatın kullanılabileceği hiç aklına gelmemişti. Polisin tazyikli su ve biber gazı kullanacağını düşündü. Siyasi ayrılıkların bu kadar çok can kaybına neden olabileceğine inanamadığını söylüyor.
“Her yerde cesetler vardı. Saymak imkansızdı. Birbirimize yardımcı olamadık.”
Hikayesini anlatırken nefes almakta zorlanıyor:
“İçinde kadın ve çocukların da bulunduğu siviller bir sıra halindeydi. Ellerini kaldırarak barikattan uzaklaşıyorlardı. O sırada keskin nişancılar tarafından öldürüldüler. Kendi gözlerimle gördüm.”
Yetkililer, insanların dışarı çıkması için inanç koridorları açtıklarını ve ardından asker gönderdiklerini söylediler. Bununla birlikte, olayla ilgili bir yıl sonra yayınlanan bir İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) raporu, güvenlik güçlerinin “günün büyük bir bölümünde göstericileri kuşattığını, meydanın beş ana girişinden insanlara saldırdığını ve sonuna kadar güvenli bir çıkış bırakmadığını” belirtti. gün.”
Mısır, 600’den fazla sivilin öldüğünü söylüyor. Şu anda Mısır’da yasak olan Müslüman Kardeşler, ölü sayısının binden fazla olduğunu iddia ediyor. HRW bilgilerine göre bu sayı 817.
Hayatını kaybedenlerin büyük çoğunluğu Müslüman Kardeşler kampındandı.
Bazı polis memurları da öldü. Yaşananların ardından günlerce şiddet devam etti.
‘Yaşayan Şehit’
O polislerden birinin annesi evladını kaybetmenin nasıl bir şey olduğunu bilir.
Annesi Vefa, oğlu Mustafa’nın 14 Ağustos’ta yaşanan kargaşadan sağ kurtulduğunu söylüyor.
İki gün sonra Kahire’nin güneyinde karakola giderken çıkan çatışmada üç el ateş edilen Mustafa, 2016 yılında 20’li yaşlarındayken hayatını kaybetti. Ölmeden önce üç yıl komada kaldı. Vefa bu süre zarfında oğlunun yoğun bakımdaki yatağından hiç ayrılmadı.
“Onu tanıyan insanlar ona ‘yaşayan şehit’ dediler” diyor.
En büyük oğlundan bahsederken gözyaşlarını tutmaya çalışıyor:
“Harap olduk. Onsuz hiçbir şeyin tadı tuzlu olmaz. O gittiğinden beri yaşamadık.”
Aile konutunda Mustafa’nın fotoğrafının asılmadığı tek bir duvar yok. Vefa, amcasının adını taşıyan en büyük torununda teselli bulmaya çalışır.
Mustafa’nın vefatından bu yana anne ve babasının sağlığı, tuttukları yas nedeniyle düzelmedi.
Müslüman Kardeşler’in protestoların barışçıl tarafıyla ilgili argümanlarını sorduğumda, Vefa’nın yanıtı kesin ve öfkeli.
Öfkeyle, “Bunlar bir sürü yalancı,” dedi.
‘İnsanlık suçu’
İnsan Hakları İzleme Örgütü’ne göre olay “sadece uluslararası insan hakları hukukunu ihlal etmekle kalmadı, aynı zamanda insanlığa karşı suçlar kapsamına girdi.”
Mısır makamları tüm bu suçlamaları açıkça reddetti. İçişleri Bakanlığı, Rabia barikatına katılanların silahlı olduğunu ve hukukun üstünlüğü açısından ciddi bir tehdit oluşturduğunu savundu.
Amr, “Bugün bile bir polis sirenini duyduğumda veya havada bir helikopter gördüğümde nefes almakta güçlük çekiyorum. O günü hemen hatırlıyorum” diyor.
Amr, 2013’ten beri tüm ailesinin travma geçirdiğini söylüyor. Bir bacağı kesilen küçük erkek kardeşi ise halen cezaevinde. “Terör örgütü üyeliği” ile suçlanıyor. Artık ölmüş olan babası da yetkisiz protestolara katılmaktan birkaç yıl hapis yattı.
“Mısır’a dönme şansım olsa bile, bir zamanlar sahip olduğum hayat gitti” diyor.
